کاسپین هم‌قدم با یونسکو – جمهورآنلاین
به گزارش جمهور آنلاین، دوستداران اسب کاسپین در ۲ سال اخیر با سرعت بخشی به فعالیت های خود در جهت ثبت اسب کاسپین به نام ایران از هیچ تلاشی دریغ نکردند. این اسب که با پرونده «اسب کاسپین، مهارت های سنتی، پرورش ونگهداری» با شماره ۲۸۷۸ روز ۱۶ /۰۷/ ۱۴۰۲ در فهرست آثار ملی کشورمان به ثبت رسید زمینه ای شد تا علاقمندان به این اسب با اصالت ایرانی برای ثبت در یونسکو تلاشی مضاعف داشته باشند.
دوستداران این میراث کهن که در سالهای اخیر و بعد از ثبت این گونه نادر در داخل کشور برای جهانی شدن اسب کاسپین و ثبت آن در یونسکو به نام ایران از همه ظرفیت های موجود بهره مند می شوند.
دوستداران اسب کاسپین ایرانی معتقدند برخی از کشورهای منطقه در صدد هستند تا این اسب با اصالت ایرانی را تغییر نام داده و به نام کشور خود در یونسکو ثبت کنند و همه این حساسیت ها سبب شد تا علاقمندان اسب کاسپین با اراده ای قوی تر نسبت به گذشته در مسیر ثبت جهانی این اسب تلاش کنند.
در شرایط فعلی تعداد اسب کاسپین در ایران اکنون حدود ۳۳۰ راس است از طرف دیگر مارهای ثبت شده نشان می‌دهد که در جهان تعداد این گونه ارزشمند و اصیل به کمتر از یک‌هزار راس رسیده است. آماری که ضرورت تلاش برای حفاظت از این گونه بومی نوار شمالی ایران را بیشتر می‌کند.
در تازه ترین اقدام اعضای انجمن حمایت از اسب کاسپین ایرانی نشستی در اول اسفند ماه جاری در بنیاد ایران شناسی با موضوع اهمیت حفظ و ثبت مواریث تمدنی اسب کاسپین تشکیل خواهد شد تا قبل از شیطنت کشورهای دیگر که درصدد تغییر نام اسب کاسپین و ثبت آن به نام کشور خود هستند این گونه نادر در یونسکو به نام ایران ثبت شود.
اسب کاسپین با نام لاتین «Caspian horse» با قدمت بیش از پنج هزار سال یکی از قدیمی‌ترین نژادهای اسب‌های موجود در جهان محسوب می شود. پراکندگی فعلی این اسب از شرق مازندران تا تالش در غرب گیلان است.
در حال حاضر روستای کمدره از توابع بخش دشت‌سر آمل در مازندران خاستگاه اصلی اسب کاسپین یا اسبچه خزر است. این گونه جانوری با تلاش‌هایی که در این روستا انجام شد و پیگیری انجمن ملی حفاظت از کاسپین به ثبت ملی رسیده تا از این حیوان ارزشمند و کهن‌ترین نژاد اسب به عنوان بخشی از هویت تاریخی مازندران و شمال کشور حفاظت شود.
اسب خزری یا کاسپین، همان‌طور که از نامش پیداست، به اکوسیستم مناطق شمالی ایران تعلق دارد. سال ۱۳۹۰ در گوهرتپه مازندران گورستانی متعلق به سه هزار و ۴۰۰ سال قبل از میلاد کشف شد که در آن فسیل‌های اسب خزری وجود داشت. همچنین کتیبه‌هایی در مناطق تخت جمشید وجود دارد که تصویر این اسب ایرانی را نشان می‌دهد. امپراتوری عظیم ایران در گذشته، به نیروهای حیوانی قوی برای حمل‌و نقل احتیاج داشته و از این اسب کمک می‌گرفته است.
اسب کاسپین با سابقه پنج هزار ساله نقش نگاره‌های آن در تخت جمشید، طاق بستان و مهر داریوش حک شده که این امر نشان از پیشینه کهن این اسب است.
تا سال ۱۳۴۵، اسب کاسپین فقط در ایران وجود داشت. سپس این حیوان زیبا به سایر مناطق جهان از جمله آمریکا و اروپا نیز راه یافت. در حال حاضر اسب خزری در مناطق شمالی ایران پراکنده است. این مناطق شامل نواحی شمال شرقی ایران از جمله ترکمن‌صحرا و مناطق شمال غربی مانند آستارا و تالش است. در گذشته به این نژاد اسبچه خزری نیز گفته می‌شد، اما امروزه ثابت شده که این نژاد یک اسب کامل است.
بنیاد ایرانشناسی پای کار
مدیر انجمن ملی حفاظت از اسب کاسپین اظهار کرد: نشست تخصصی «ضرورت ثبت جهانی اسب کاسپین» امروز اول اسفند ماه در بنیاد ایرانشناسی برگزار می‌شود.
محمدجواد دهقان گفت: اولین نشست تخصصی مشترک با همکاری بنیاد ایرانشناسی و انجمن حفاظت از اسب کاسپین با عنوان «ضرورت ثبت جهانی اسب کاسپین» برگزار تا فرایند ثبت این میراث کهن به نام ایران شتاب گیرد.
وی گفت: این نشست با حضور محمدحسین رجبی دوانی، رئیس بنیاد ایرانشناسی با موضوع «اهمیت حفظ و ثبت مواریث تمدنی اسب کاسپین»، مرتضی حصاری دانشیار گروه باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با موضوع «اسب کاسپین مقدمه‌ای بر ریشه‌های باستان‌شناسی اجتماعی- فرهنگی»، عبدالله بیچرانلو، دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تهران با موضوع «راهبردهای فرهنگی تصویرسازی ملی»، دکتر مرتضی طالع‌ماسوله، رئیس بنیاد ملی توسعه کشور و مشاور گردشگری دبیر شورای عالی مناطق آزاد کشور با موضوع «اسب کاسپین در فرهنگ و آیین‌های گیلان و مازندران» و محمد جواد دهقان، مدیر عامل انجمن حفاظت از اسب کاسپین با «تشریح فعالیت‌های انجمن حفاظت از اسب کاسپین» با دبیری علمی مسلم رضایی برگزار خواهد شد.
مدیر انجمن ملی حفاظت از اسب کاسپین تصریح کرد: نشست امروز چهارشنبه اول اسفند ماه ۱۴۰۳ از ساعت ۹ صبح تا ۱۲ در محل بنیاد ایرانشناسی واقع در تهران، خیابان شیخ‌بهایی جنوبی شهرک والفجر، خیابان ایرانشناسی برگزار می شود.
وی با اشاره به این نکته که در حال حاضر یک عزم ملی برای تحقق این مهم در حال شکل گیری است، اظهار کرد: مسوولان در شرایط فعلی از نظر فرهنگی و اجتماعی کمک کار هستند.
دبیر انجمن ملی حفاظت از اسب کاسپین با بیان این که در کل کشور تعداد این نوع اسب ۳۳۰ راس است، اظهار کرد: همه دوستداران میراث کهن باید تلاش کنند تا تعداد این گونه نادر در کشور ما بیشتر از آمار فعلی افزایش یابد.
محمدجواد دهقان تصریح کرد: یکی از جدی ترین دغدغه ما برای این نژاد کهن آن است تا قبل از این که کشورهای دیگر آن را به نام خود ثبت نکردند این مهم برای ایران رقم بخورد.
اسب کاسپین زیبا دارای بدنی متناسب است، اما مانند بسیاری از نژادها بدن پر و تنومندی ندارد. به همین خاطر به او اسبچه یا اسب مینیاتوری هم گفته می‌شود. البته مینیاتوری بودن این نژاد خیلی مشهود نیست و نمی توان به راحتی تفاوت بدنی آن را با سایر اسب‌ها تشخیص داد. اسب نژاد کاسپین دارای استخوان‌بندی محکم، سم بیضی و سفت، سر کوچک، چشمان درشت و برجسته، گوش‌های ایستاده و بافاصله و پیشانی محدب است.
پوست نژاد خزری بسیار براق، درخشان و نازک است و یال و دم ظریف اما پرپشت و صاف دارد. اسب خزر به رنگ‌های سفید، سیاه، نیلی، خاکستری و قهوه‌ای تیره و روشن دیده می‌شود. ازنظر ظاهری این اسب شباهت زیادی به نژادهای آخال تکه و عربی دارد. قد اسب بالغ به طور میانگین ۱۱۷ تا ۱۲۷ سانتی‌متر و وزن آن ۲۵۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم است. طول عمر این اسب در صورت مراقبت و نگهداری صحیح به ۲۵ تا ۳۰ سال می‌رسد.
هوش و تمایل اسب خزری برای یادگیری مهارت‌های جدید، شگفت‌انگیز است. این نژاد به طور کلی رفتار دوستانه‌ای دارد و هم با تازه‌کارها و هم با بچه‌ها به خوبی ارتباط برقرار می‌کند. راه رفتن اسب کاسپین بیشتر با نام شناور معروف است زیرا بسیار با وقار و نرم حرکت می‌کند. آن‌ها علاوه بر بدن عضلانی و قوی، بسیار چابک هستند و تحرک بالایی دارند. همین امر منجر به پرش‌های بلند و بدون نقص اسب خزری شده است. اسب‌های کاسپین مانند اجداد خود در ایران باستان عاشق کشیدن کالسکه و گاری هستند.
