از خان «آتش و باد» تا خان «گیلدخت» – جمهورآنلاین
جمهور آنلاین: این شب ها، مخاطبان شبکه آی فیلم تماشاگر سریال «آتش و باد» هستند. سریالی که در رده سریالهای الف سیما قرار دارد و قصه آن در دوران قاجار می گذرد. «بهادر» کدخدای ایل پوسان با کدخدای طایفه همسایه «سرخو» رقابت و مخالفتی دیرینه دارد. مدتی است آتش کینه‌ها خاموش شده است تا اینکه سرخو با اعتماد به نفس به خواستگاری جهان‌پسند دختر زیبا و کم سن و سال بهادر می‌آید. غافل از اینکه قرار است مدتی بعد جهان‌پسند به عقد پسرعموش درآید. بهادر قاطعانه با این وصلت مخالفت می‌کند. زخم‌های کهنه سرباز می‌کنند و هر دو طایفه از کدخدای خود حمایت می‌کنند. درگیری ابعاد بزرگ‌تری می‌یابد و بهادر تلاش بزرگی را آغاز می‌کند.»
محمود پاک‌نیت بازیگر نقش خان در این مجموعه زیبای تلویزیونی، قبلا نیز نقش خان را در مجموعه دیدنی «گیلدخت» ایفا کرده است؛ البته تفاوت بین شخصیت این خان و آن خان، از زمین است تا آسمان.
صحبت‌های پاک‌نیت در مورد تفاوت این دو شخصیت بسیار خواندنی است: «مثل این می ماند که نقش معلم یا دانشجو را را در چند کار بازی کنید، شاید این ها در یک قشر دسته بندی شوند اما شخصیت های متفاوتی دارند. شاید لباس حرفه ای و صنفی مشترکی به تن داشته باشند اما رفتار، منش و کنش این آدم ها با هم متفاوت است چون هر شخصیتی، منحصربفرد است. خانِ «گیلدخت» با خانِ «آتش و باد» بسیار متفاوت است و اصلا شباهتی به هم ندارند. من اگر قرار بود که دو نقش شبیه به هم را هم بازی کنم اصلا پیشنهاد مشابه را قبول نمی کردم. تقی خان با شخصیت خان دیگر، کاملا در تقابل و تضاد هم هستند. خانِ «آتش و باد» یک شخصیت منفی و بد است و خانِ «گیلدخت» شخصیت خوبی دارد. می شود نقش ۱۰۰ تا خان را بازی کرد که شبیه به هم نباشند، مهم این است که چقدر در جایگاه بازیگر، احساس مسوولیت کنید که این نقش ها شبیه بهم نشوند.»
او در مورد بازی در نقش مثبت و منفی خان می‌گوید: «نقش آفرینی برای شخصیت های منفی سخت تر است چون شخصیت مثبت یک بعد دارد، اینکه آدم خوبی است اما آدم های منفی، هر لحظه بخشی از شخصیتشان را بروز می دهند و گاهی برای جلب اعتماد و فریب اطرافیان، تغییر چهره درونی و ماهیت دارند، پس بازی در چنین نقشی خیلی سخت است. گاهی در یک سکانس و پلان باید تغییر حالت و چهره داد از اینرو شخصیت های منفی ماندگارتر هستند. البته این گلایه را از نویسندگان دارم که در خلق شخصیت ها دقت نظر بیشتری داشته باشند چون آدم ها تک بعدی نیستند یعنی سفید یا سیاه نداریم، آدم ها خاکستری هستند گاهی شخصیت منفی آنها پررنگ تر می شود گاهی شخصیت مثبت شان. هر انسانی، جایزالخطاست، تفاوت در این است که برخی اشتباهاتشان را می پذیرند و در پی جبران آن هستند و عده ای همان مسیر غلط را ادامه می دهند. آدم های مثبت هم سفید مطلق نیستند و لحظات تیره ای در زندگی شان دارند، این به هنر و تبحر فیلمنامه نویس برمی گردد که لحظات لغزش و خطای شخصیت های مثبت را چطور به تصویر بکشند. شخصیت های منفی را هم نباید آنقدر تیره نشان داد که هیچ نقطه سفیدی نداشته باشند. خانِ «آتش و باد» دارای یک شخصیت منفی است ولی لحظاتی دارد که مخاطب باور نمی کند آدم بدی است. او در مواجهه با خانواده اش، آدم خوبی است. وقتی دارد بچه هایش را راهنمایی می کند، نقاط سفید را در این شخصیت می بینیم. به باور من، شخصیت سیاه و سفید مطلق نداریم و ساخت شخصیت های خاکستری علاوه بر پرداخت خوب در فیلمنامه به مهارت بازیگر هم برمی گردد. من سعی کردم در بازی هایم، شخصیت های منفی را سیاه نشان ندهم.»
در مورد مجموعه آتش و باد می‌توان گفت تار و پود این سریال با سنت‌های باستانی و دیرینه عشایر ایران گره خورده است، سنت‌هایی که کمتر مورد توجه فیلم سازان قرار می‌گیرد در حالی که مخاطبان بسیاری دارد. بازگشت به این سنت‌ها و گذار از سریال‌سازی آپارتمانی، از لازمه‌های آثار نمایشی دوران ماست. روند گرایش به ساخت مجموعه‌های آپارتمانی در شرایطی رخ داد که پس از تجربه سریالهای تاریخی ماندگار در دهه ۶۰ تلویزیون، به تدریج سریالهای آپارتمانی در دهه ۷۰ جایگزین آثار تاریخی می‌شدند. روندی که تاکنون نیز جز موارد اندک در میان آثار نمایشی تلویزیون استمرار یافته است.
از طرفی به نقش پیچیده غرب در فضای سیاسی ایران در سریال باد و آتش توجه ویژه‌ای شده و به ویژه اشاره به نقش انگلستان در این سریال مشهود است. تلاش انگلستان برای اینکه تفرقه بیاندازد و حکومت کند، تلاش انگلستان برای اینکه منافع خود را از طریق نابود کردن جامعه ایرانی به نتیجه برساند و نهایتا تحقیر جامعه ایرانی توسط انگلیسی‌ها جزو محور‌های اصلی این اثر بود.
توجه به این نکته که انگلیسی‌ها سال‌ها تلاش کردند نیرو‌های مردمی و جریان‌های عدالت‌خواه را سرکوب کنند مهم است. فهم این مسئله که هنوز هم غرب تلاش می‌کند تا با سیاست‌هایی پیچیده‌تر جریان‌های مستقل را مورد فشار قرار دهد تا منافع خود را پیش ببرد، اهمیت دارد و این موضوع در سریال آتش و باد مورد توجه قرار گرفته است.
شاید به جرات بتوان گفت که بازخوانی نقش قبایل و اتفاقات سیاسی کشور و آشنایی با آنچه بر ایران گذشت، موجب بالا رفتن سطح فکر و تصورات سیاسی مردم می‌شود. در عصری که توسط فضای مجازی فهم عمومی در حال سطحی شدن است، باز کردن پرونده‌های تاریخی از اهمیت بالایی برخوردار است.
